Lúc mới khởi sự tu học theo truyền thống Pāḷi, không ít hành giả khi nghe danh xưng “Tam Tạng Kinh Điển” đều có cảm giác choáng ngợp trước khối lượng kiến thức khổng lồ. Có vẻ chỉ dành cho chư Tăng hoặc người học chuyên sâu. Kỳ thực, khi thấu hiểu bản chất, Tam Tạng lại là một hệ thống rất thực tế. Nó giống như bản đồ tổng thể của con đường tu tập, được phân định rạch ròi để người học dễ dàng nắm bắt.
1. Tam Tạng là gì?
Xét theo nghĩa đen, Tipiṭaka hay Tam Tạng chính là “ba chiếc lồng” hay “giỏ”, ám chỉ ba phân loại chính để lưu truyền và tổ chức lời dạy của Bậc Toàn Giác.
Cấu trúc của nó bao gồm:
Tạng Luật (Vinaya Piṭaka)
Bộ Tạng Kinh (Sutta Piṭaka)
Abhidhamma Piṭaka – Tạng Vi Diệu Pháp
Hệ thống Theravāda đã bảo tồn vẹn nguyên Tam Tạng bằng tiếng Pāḷi cổ, và được xem là hệ thống kinh điển cổ xưa, nhất quán và gần với lời Phật dạy nguyên thủy nhất.
Tìm hiểu Tạng Luật – Khung sườn của kỷ luật tâm linh
Tạng Luật chủ yếu dành cho chư Tăng Ni, nhưng người tại gia hiểu Luật sẽ tu rất vững.
Ý nghĩa của Luật tạng không phải là sự áp đặt kỷ luật, mà là để:
Duy trì sự trong sạch trong nếp sống
Giảm xung đột, rối ren
Xây dựng không gian lý tưởng để nuôi dưỡng Định và Tuệ
Tóm lại một cách súc tích:
Tạng Luật chính là hàng rào bảo vệ cho hành động và ngôn từ
Hành giả mới tu tập chỉ cần chú trọng vào cốt lõi:
Mối quan hệ nhân quả trong mọi việc làm
Tôn trọng giới hạn
Rèn luyện nếp sống tự giác và trách nhiệm
Trải nghiệm Tạng Kinh qua những lời dạy trực tiếp
Đối với đa số Phật tử, Tạng Kinh chính là phần giáo lý thân thuộc nhất.
Phần này lưu giữ:
Các bài thuyết pháp của Đức Phật
Các cuộc đàm luận giữa Ngài với các vị đệ tử, giới quyền quý, thường dân và các đạo sư khác
Những chỉ dẫn trực tiếp về khổ – nguyên nhân khổ – con đường diệt khổ
Cấu trúc Sutta Piṭaka phân thành 5 bộ Nikāya lớn, cụ thể:
Sắp xếp theo độ dài của các bài kinh: trường, trung và tiểu
Bao gồm các bản kinh mang tính ứng dụng cao như Dhammapada hay Satipaṭṭhāna Sutta
Nhiều bản kinh tập trung tháo gỡ các vấn đề thiết thực của con người
Có thể nói:
Tạng Kinh chính là lộ trình tu tập được dẫn dắt bằng thuyết giảng và các câu chuyện sinh động
Người bắt đầu tu học sẽ thấy Tạng Kinh là điểm xuất phát lý tưởng nhất.
4. Tạng Vi Diệu Pháp – Bản đồ vận hành của tâm
Vi Diệu Pháp (Abhidhamma) là phần trừu tượng và khó nhất, nhưng cũng sâu nhất.
Nếu coi:
Tạng Kinh là “Phật dạy gì”
Thì Abhidhamma phân tích cơ chế vận hành của các pháp hữu vi và vô vi
Abhidhamma cung cấp cái get more info nhìn chi ly về:
Bản chất thực sự của tâm thức
Các thành phần tâm lý hiện diện trong từng khoảnh khắc tâm
Vì sao có tham – sân – si?
Quy luật vận hành của hành động và quả tương ứng
Với người mới:
Không nhất thiết phải ép mình học Vi Diệu Pháp từ sớm
Dẫu vậy, nhận thức được giá trị của nó sẽ giúp hành giả tránh được những hiểu biết lệch lạc hoặc cảm tính về giáo pháp
5. Tam Tạng gắn với Tam Học như thế nào?
Để ghi nhớ một cách đơn giản:
Luật Tạng là nền tảng của Giới học
Sutta Piṭaka hướng đến Định (Samādhi)
Abhidhamma Piṭaka phát triển Tuệ (Paññā)
Hệ thống Tam Tạng là một chỉnh thể thống nhất, trong đó các phần tương trợ nhau:
Nhờ giữ Giới sạch trong mà Định lực được củng cố
Nhờ năng lực của Định mà trí Tuệ mới được phát sinh
Nhờ có Tuệ mà hành giả hiểu được giá trị của Giới và giữ gìn một cách tự nhiên
6. Người mới học Phật nên tiếp cận Tam Tạng ra sao?
Một vài lời khuyên thiết thực:
Đừng tạo áp lực phải thông thạo mọi thứ cùng một lúc
Nên tuân thủ một lộ trình học tập bài bản:
Hiểu tinh thần Giới
Đọc Kinh để soi lại đời sống
Nếu có điều kiện thuận lợi, hãy đào sâu Vi Diệu Pháp để mở mang trí tuệ chuyên sâu
Tipiṭaka không tồn tại để làm giàu vốn tri thức lý thuyết, mà để:
chuyển hóa thân – khẩu – ý trong đời sống hằng ngày